Of je nu een vormgever, illustrator of een drukker bent, je kunt er niet omheen: kleuren! Kleuren kunnen je ontwerp maken of breken. En toch is het lastig om de kleuren van je beeldscherm precies zo op het papier te krijgen. Elk beeldscherm is anders, en ook elke drukpers heeft een eigen afwijking. En alsof dat nog niet genoeg was, heeft het papier ook nog invloed op de kleur. In deze blog leggen we je kort uit hoe dit werkt met kleuren en wat je kunt doen om dit zoveel mogelijk te ondervangen.
Kleuren op je beeldscherm
Een oud TFT-beeldscherm uit 1999 verschilt natuurlijk nogal van een nieuw fancy curved LED-beeldscherm. Zelfs als ze van dezelfde productieband rollen kunnen er kleine verschillen zitten tussen de schermen onderling.
Wat de schermen wel met elkaar gemeen hebben is dat ze allemaal kleuren opbouwen door middel van een RGB-profiel (Rood, Groen & Blauw). De pixels in het scherm geven het beeld weer door deze kleuren in combinaties weer te geven. Waar de weergave van een beeldscherm verschilt met een drukpers is in het kleurprofiel dat er gebruikt wordt. Een drukpers gebruikt namelijk het CMYK-profiel, wat bestaat uit Cyaan, Magenta, Yellow en Key (zwart). Dit profiel heeft een kleiner bereik dan het RGB-profiel van een beeldscherm, waardoor de kleuren op het scherm en op het drukwerk van elkaar kunnen verschillen. Daarnaast wordt je beeldscherm ook nog van de achterkant belicht waardoor de kleuren veel feller worden, iets wat je niet hebt als je bijvoorbeeld flyers laat drukken.
Het ontwerp opzetten voor de juiste kleuren
Als je het ontwerp gaat maken dan is het belangrijk dat je het drukbestand opmaakt in een CMYK profiel. Dus of je nu Photoshop, Illustrator of InDesign gebruikt voor je ontwerp: stel je nieuwe document vanaf het begin in als CMYK. Ben je dit vergeten? Dan kun je je bestand desnoods nog omzetten in CMYK kleuren, maar de kleuren zullen wel gaan veranderen, dus let goed op dat je deze nog aanpast naar wens. Let ook op dat je dit alleen doet als je bestand bestaat uit vectorobjecten. Het omzetten kan je doen via Bestand -> Documentkleurmodus.
Als je foto's of andere afbeeldingen bewerkt, open ze dan in je fotobewerkingsprogramma en verander niks aan de kleurprofielen. Werk altijd gewoon in RGB en plaats ze vervolgens als RGB in je InDesign of Illustrator-bestand, of exporteer deze vanuit Photoshop gelijk als PDF/X-1a:2001. Als je het namelijk handmatig omzet naar CMYK dan krijgt je foto een hele hoge inktdekking, wat het risico op vlekken verhoogt.
Om een redelijk realistisch beeld te krijgen van hoe de kleuren er uiteindelijk uit gaan zien, kun je je bestand exporteren naar PDF met het PDF/X-1a:2001 profiel (dit is ook het profiel dat wij aanraden voor je uiteindelijke bestandsaanlevering: zie onze blog). Open deze PDF in Acrobat Pro om te zien hoe de kleuren er ongeveer uit gaan zien. Toch is je resultaat op papier altijd anders dan op je scherm.
De invloed van de papiersoort op de kleuren
Ook de papiersoort die je kiest heeft een enorme invloed op de kleuren van het eindresultaat. Gestreken papiersoorten en ongestreken papiersoorten verschillen hierin best veel. Zo ligt bij gestreken papiersoorten de inkt als het ware ‘op’ het papier, omdat de inkt veel minder in het papier trekt. Bij een ongestreken papiersoort is dit juist andersom, daar trekt de inkt veel meer in het papier, wat ook invloed heeft op de kleur van je drukwerk.
Daarnaast verschilt het resultaat van je drukwerk ook nog op basis van de kleur van het papier. Zo zal er een verschil zitten tussen hetzelfde ontwerp gedrukt op de papiersoort HVO Offset en de papiersoort PaperWise. HVO Offset is namelijk spierwit, maar PaperWise is licht beige. Door deze onderliggende papierkleur wordt het effect van de kleuren in je drukwerk net even wat anders. Hoe de CMYK kleuren eruitzien op onze verschillende papiersoorten kun je bekijken in ons Sampleboek.
Andere factoren die de kleur van je drukwerk beïnvloeden
En helaas is dat nog niet alles wat er voor kan zorgen dat je drukwerk er anders uitziet dan je gehoopt had. Ook een andere drukpers kan het verschil maken tussen de kleur die je gewild had en de kleur die je ontvangt. Daarnaast is ook het opnieuw bestellen van dezelfde bestelling met hetzelfde bestand op dezelfde drukpers geen garantie voor dezelfde kleur. Er zijn veel factoren van invloed op de drukpers, zoals bijvoorbeeld temperatuur of luchtvochtigheid. Maar ook wanneer het onderhoud is gepleegd. Tussen verschillende bestellingen kan altijd een beetje kleurverschil optreden dus.
De oplossing voor voorspelbare kleuren
Stel, je hebt je zinnen gezet op een specifieke tint van een bepaalde kleur, hoe zorg je dan dat deze kleur overeenkomt met de kleur op je gedrukte drukwerk? De meest eenvoudige manier om te zorgen dat je precies de juiste tint van de kleur ontvangt is om een proefdruk te laten drukken op jouw gewenste papiersoort. Je maakt dan de proefdruk op met een aantal kleurvakjes, en elk vakje geef je een andere kleurwaarde. Zo weet je precies wat het effect is van alle variabelen op de kleur, en kan je uiteindelijk de perfecte kleur kiezen, omdat je het resultaat al gezien hebt! Check onderstaand een voorbeeld van zo’n kleurenkaartje.
Heb je zelf een CMYK-kleurenwaaier? Dan adviseren we je alsnog een kleurenkaartje te maken. Omdat we niet weten op welk papiersoort de waaier is gedrukt en ook niet met welke druktechniek. De meeste CMYK-kleurenwaaiers zijn namelijk vaak offset gedrukt en niet digitaal. Deze factoren maken het lastig om een kleurenwaaier als referentiekader te gebruiken. Je kunt het wel als richtlijn gebruiken, maar de kleuren zullen niet 1 op 1 hetzelfde zijn en dus van elkaar afwijken.
We hebben ook een handige template voor je gemaakt, deze kan je hier downloaden: Template kleurwaardes
Heb je vragen?
Voor meer informatie over inktdekking, kleurwaarden of onze aanleverspecificaties kan je gerust even contact met ons opnemen. We helpen je graag verder!
Over de auteur
Ferry Lammerts
Ferry is oprichter en eigenaar van PeterPrint. Met een grote voorliefde voor grafisch ontwerp en de kracht van automatisering wil hij de drukwerkwereld veranderen door complexe producten simpel te maken zodat ze bereikbaar zijn voor elke creatieveling. Zijn favoriete papier is King HVO: een tikkie ruw papier zonder te veel poespas én geschikt voor foliedruk of Spot-UV lak.
